Ποιο είναι το αντικείμενο του ελέγχου;
1. Μέτρηση αντίστασης βρόχου
Γιατί γίνεται ο έλεγχος της αντίστασης βρόχου;
Ο έλεγχος της αντίστασης βρόχου και ο υπολογισμός του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκυκλώματος είναι σημαντικό κεφάλαιο στους ισχύοντες κανονισμούς γιατί έτσι διασφαλίζεται η λειτουργία των προστατευτικών διατάξεων.
Οι κυριότερος λόγος για την μέτρηση της αντίστασης βρόχου μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης είναι για να επιβεβαιωθεί ότι σε περίπτωση βραχυκυκλώματος όλες οι προστατευτικές διατάξεις (ασφάλειες τήξεως, αυτόματες ασφάλειες/διακόπτες ) θα διακόψουν την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος σε χρόνο αρκετά γρήγορο έτσι ώστε να μην απειληθεί η ζωή του χρήστη της εγκατάστασης η να μην υπάρξει κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς.
Έτσι αν ένας αγωγός φάσης έρθει σε επαφή με τον αγωγό γείωσης σε μία εγκατάσταση η σε μία συσκευή, το ρεύμα βραχυκυκλώματος που θα δημιουργηθεί μπορεί να είναι αρκετά μεγάλο ώστε να προκαλέσει ηλεκτροπληξία η να γίνει η αιτία για την δημιουργία εστίας πυρκαγιάς. Σε φυσιολογικές συνθήκες η ασφάλεια του αντίστοιχου κυκλώματος η μία άλλη προστατευτική διάταξη θα ενεργοποιηθεί μέσα σε δέκατα του δευτερολέπτου διακόπτοντας την παροχή. Αυτό όμως θα συμβεί με την προϋπόθεση ότι η αντίσταση βρόχου του κυκλώματος είναι αρκετά χαμηλή έτσι ώστε το αντίστοιχο δημιουργούμενο ρεύμα βραχυκυκλώματος να είναι αρκετό ώστε να ενεργοποιήσει την προστασία του κυκλώματος. Σε αντίθετη περίπτωση δηλ. αν σε μία ηλεκτρική εγκατάσταση η αντίσταση βρόχου είναι μεγάλη και το ρεύμα βραχυκυκλώματος σχετικά μικρό, τότε η προστατευτική διάταξη θα αργήσει να ενεργοποιηθεί η δεν θα ενεργοποιηθεί καθόλου, με συνέπεια να κινδυνεύει ο χρήστης από ηλεκτροπληξία είτε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την εκδήλωση πυρκαγιάς.
Η διενέργεια του παραπάνω ελέγχου είναι μία από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την έκδοση πιστοποιητικού ΔΕΗ και την ηλεκτροδότηση μίας ηλεκτρικής εγκατάστασης σύμφωνα με τα πρότυπα ΕΛΟΤ HD 384 και ΕΛΟΤ HD 60364
2. Μέτρηση αντίστασης γείωσης
Τι είναι γείωση;
Γείωση είναι η αγώγιμη σύνδεση όλων των μεταλλικών τμημάτων μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης σε ένα κοινό σημείο και η σύνδεση του σημείου αυτού με το έδαφος (στην περίπτωση των κτιριακών εγκαταστάσεων). Η γείωση αυτή ονομάζεται και γείωση προστασίας για να διαχωρίζεται από την γείωση λειτουργίας που εφαρμόζεται στο δίκτυο διανομής.
Γιατί χρειάζεται η γείωση;
Ο κυριότερος λόγος για την κατασκευή ενός συστήματος γείωσης είναι η ασφάλεια του χρήστη. Η γείωση των μεταλλικών στοιχείων, των μεταλλικών περιβλημάτων, των μεταλλικών σωλήνων και των άλλων αγώγιμων αντικειμένων εξασφαλίζει ότι σε περίπτωση σφάλματος η κεραυνού δεν θα δημιουργηθούν επικίνδυνες για τον άνθρωπο ηλεκτρικές τάσεις.
Δεν είναι όμως μόνο η ασφάλεια του χρήστη ο λόγος κατασκευής της γείωσης. Είναι και η ασφάλεια του εξοπλισμού και η μείωση του ηλεκτρικού θορύβου. Ένα καλό σύστημα γείωσης αυξάνει την αξιοπιστία του εξοπλισμού, μειώνει την πιθανότητα βλάβης λόγω ρευμάτων βραχυκύκλωσης η κεραυνικών ρευμάτων, διαχέει τα αναπτυσσόμενα ηλεκτροστατικά φορτία στο έδαφος και επιπλέον εξασφαλίζει την σύνδεση όλων των συσκευών ισοδυναμικά δηλαδή χωρίς να υπάρχουν διαφορές τάσης από σημείο σε σημείο και από συσκευή σε συσκευή.
Από τι αποτελείται ένα σύστημα γείωσης;
Ένα σύστημα γείωσης αποτελείται από τους αγωγούς γείωσης που είναι συνδεδεμένοι με τα μεταλλικά μέρη των συσκευών η στοιχείων, τον ισοδυναμικό ζυγό η ζυγούς όπου οδηγούνται και συνδέονται οι επί μέρους αγωγοί, τον κύριο αγωγό γείωσης και το ηλεκτρόδιο η το πλέγμα ηλεκτροδίων που είναι τοποθετημένο μέσα στο έδαφος και στο οποίο συνδέεται ο κύριος αγωγός.
Πως ελέγχεται το σύστημα γείωσης;
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι ο έλεγχος του συστήματος γείωσης είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και την καλή λειτουργία της ηλεκτρικής εγκατάστασης. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς πρέπει να ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα η συνέχεια των αγωγών γείωσης σε όλη η διαδρομή τους στην εγκατάσταση από τα σημεία ρευματοληψίας μέχρι το ηλεκτρόδιο γείωσης και πρέπει να γίνεται μέτρηση της αντίστασης επαφής του ηλεκτροδίου γείωσης με το έδαφος.
Η διενέργεια του παραπάνω ελέγχου είναι μία από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την έκδοση πιστοποιητικού ΔΕΗ και την ηλεκτροδότηση μίας ηλεκτρικής εγκατάστασης σύμφωνα με ΕΛΟΤ HD 384 και ΕΛΟΤ HD 60364.
3.Έλεγχος Διακόπτη Διαφυγής Έντασης (Αντιηλεκτροπληξιακού Διακόπτη)
Γιατί γίνεται ο έλεγχος του αντιηλεκτροπληξιακού διακόπτη;
Σκοπός του Διακόπτη Διαφυγής Έντασης (ΔΔΕ) είναι να διακόπτει τη παροχή ηλεκτρικού ρεύματος όταν η ένταση του ρεύματος στον αγωγό φάσης (η των φάσεων για τριφασικό ρεύμα) δεν είναι ίση με την ένταση του ρεύματος στον αγωγό του ουδετέρου. Τέτοια περίπτωση έχουμε όταν το ανθρώπινο σώμα έρθει σε επαφή άμεσα η έμμεσα με τον αγωγό της φάσης σε μία ηλεκτρική εγκατάσταση. Η διαρροή ρεύματος προς τη γη προκαλεί στον άνθρωπο ηλεκτροπληξία η οποία ανάλογα με τις συνθήκες (τάση, ένταση διαρροής, χρόνος έκθεσης, τρόπος επαφής με τη γη) μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.
Ο έλεγχος του ΔΔΕ πραγματοποιείται για να εξασφαλισθεί η αξιόπιστη λειτουργία του σε περίπτωση εμφάνισης διαρροής ρεύματος προς γη. Ο έλεγχος συνίσταται στην μέτρηση με κατάλληλα όργανα της έντασης ρεύματος διαρροής που προκαλεί την ενεργοποίηση του διακόπτη και του αντίστοιχου χρόνου απόκρισης.
Σε ποιους λόγους οφείλεται η μείωση της αποτελεσματικότητας του διακόπτη είτε η μη λειτουργία του ;
Ο αντιηλεκτροπληξιακός διακόπτης είναι μία συσκευή ηλεκτρομηχανικού τύπου που αποτελείται από μετασχηματιστή, επαφές, ελατήρια κτλ και σαν τέτοια ενέχει πάντα τον κίνδυνο εσφαλμένης λειτουργίας.
Πέρα από αυτό εξωγενείς παράγοντες (πχ βραχυκύκλωμα η υπερθέρμανση) μπορούν να προκαλέσουν βλάβη η αλλαγή των χαρακτηριστικών λειτουργίας του που δεν είναι εύκολο να ανιχνευτούν χωρίς κατάλληλα μετρητικά όργανα.
Η διενέργεια του παραπάνω ελέγχου είναι μία από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την έκδοση πιστοποιητικού ΔΕΗ και την ηλεκτροδότηση μίας ηλεκτρικής εγκατάστασης σύμφωνα με τα πρότυπα ΕΛΟΤ HD 384 και ΕΛΟΤ HD 60364.
4.Έλεγχος συνέχειας
Γιατί γίνεται ο έλεγχος συνέχειας;
Ο έλεγχος της συνέχειας γίνεται για να εξασφαλισθεί η καλή σύνδεση και λειτουργία
- του αγωγού προστασίας από το σημείο λήψης έως την μπάρα γείωσης στον πίνακα διανομής
- των αγωγών κύριων και συμπληρωματικών ισοδυναμικών συνδέσεων
- των αγωγών γείωσης της αντικεραυνικής προστασίας
- των αγωγών φάσεων και ουδετέρου από το σημείο λήψης μέχρι το σημείο τροφοδοσίας
Με τον έλεγχο αυτό εξασφαλίζεται, σε περίπτωση σφάλματος, η ανεμπόδιστη όδευση των ρευμάτων διαρροής προς τη γη και η αποφυγή δημιουργίας επικίνδυνης τάσης στα αγώγιμα μέρη της ηλεκτρικής εγκατάστασης η των συσκευών που είναι συνδεδεμένες σε αυτήν.
Επιπλέον εξασφαλίζεται η καλή σύνδεση των αγωγών φάσεων και ουδετέρου η οποία αν δεν υπάρχει οδηγεί στην δημιουργία ηλεκτρικού τόξου στα σημεία σύνδεσης καλωδίου – διακοπτικού υλικού και τελικά στην τήξη των αντίστοιχων υλικών με συνέπεια την διακοπή της ηλεκτροδότησης, την εκδήλωση πυρκαγιάς κ.α.
Σε ποιους λόγους οφείλεται η μείωση της αποτελεσματικότητας της συνέχειας είτε η διακοπή της ;
Η διακοπή είτε η μείωση της αποτελεσματικότητας της συνέχειας ενός αγωγού οφείλεται κυρίως σε μηχανικά αίτια όπως :
- Η κοπή ενός αγωγού κατά την διάρκεια εργασιών (π.χ. η κοπή του κεντρικού αγωγού γείωσης κατά την διάρκεια εκσκαφών)
- Οι συστολές και διαστολές στο σημείο σύνδεσης λόγω των συνεχόμενων θερμοκρασιακών μεταβολών που οφείλονται στην αυξομείωση της έντασης του ρεύματος που διέρχεται από το σημείο (π.χ. το χαλάρωμα των ακροδεκτών στις μπαταρίες).
- Οι κραδασμοί από διάφορες αιτίες (π.χ. στην περίπτωση των καλωδίων τροφοδοσίας ενός κινητήρα η μίας γεννήτριας)
Η διενέργεια του παραπάνω ελέγχου είναι μία από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την έκδοση πιστοποιητικού ΔΕΗ και την ηλεκτροδότηση μίας ηλεκτρικής εγκατάστασης σύμφωνα με ΕΛΟΤ HD 384 και ΕΛΟΤ HD 60364.
5.Μέτρηση αντίστασης μόνωσης
Γιατί γίνεται ο έλεγχος της αντίστασης μόνωσης;
Οι κυριότεροι λόγοι για την μέτρηση της αντίστασης μόνωσης των καλωδίων η του εξοπλισμού μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης (ηλεκτρικοί πίνακες, κινητήρες κτλ) είναι ο εντοπισμός πιθανής αστοχίας της μόνωσης και επομένως η εξασφάλιση της προστασίας των χρηστών από ηλεκτροπληξία η πυρκαγιά και η εξασφάλιση της καλής λειτουργίας του εξοπλισμού.
Από μελέτες που έχουν γίνει για λογαριασμό του Εθνικού Οργανισμού Πυροπροστασίας των ΗΠΑ (NFPA) προκύπτει ότι στο διάστημα 1993-1997 εκδηλώθηκαν 41.200 πυρκαγιές που οφείλονται σε ηλεκτρικά αίτια (κυρίως καταστροφή της ηλεκτρικής μόνωσης καλωδίων και συσκευών), Οι πυρκαγιές αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα 336 θανάτους, 1446 τραυματισμούς και κόστος ζημιών που υπολογίζεται σε $ 650.000.000 περίπου. Η αστοχία της ηλεκτρικής μόνωσης είναι η 5η αιτία πυρκαγιών σε χώρους κατοικίας και το κόστος των ζημιών τοποθετεί τις πυρκαγιές από ηλεκτρικά αίτια στην 2η θέση της κατάταξης από πλευράς ύψους ζημιών.
Ο έλεγχος της αντίστασης μόνωσης σε μία εγκατάσταση πριν από την ηλεκτροδότηση είτε σε τακτά χρονικά διαστήματα μετά την ηλεκτροδότηση, επιβάλλεται, γιατί δίνει την δυνατότητα εντοπισμού μίας πιθανής μείωσης της αποτελεσματικότητας της μόνωσης των ηλεκτρικών καλωδίων η του εξοπλισμού. Η αστοχία της ηλεκτρικής μόνωσης ενδέχεται να οδηγήσει στη δημιουργία ενός βραχυκυκλώματος η μίας διαρροής προς γη που μπορεί να απειλήσουν σοβαρά την ζωή των χρηστών από ηλεκτροπληξία η από εκδήλωση πυρκαγιάς η να προξενήσουν βλάβες στις ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές που τροφοδοτούνται από την εγκατάσταση αυτή.
Σε ποιους λόγους οφείλεται η αστοχία της μόνωσης;
Πέντε είναι οι βασικοί λόγοι της φθοράς της μόνωσης και της αντίστοιχης μείωσης της αντίστασης μόνωσης.
Ηλεκτρικά αίτια
Η μόνωση ενός καλωδίου η μίας συσκευής είναι σχεδιασμένες για μία συγκεκριμένη τάση λειτουργίας. Υπερτάσεις πάνω από το όριο που προδιαγράφεται από τον κατασκευαστή ενός αγωγού η μίας συσκευής μπορούν να οδηγήσουν, ανάλογα με τις συνθήκες, σε φθορά της μόνωσης η σε καταστροφή της. Η δημιουργία βραχυκυκλώματος σε ένα σημείο μπορεί επίσης να προκαλέσει φθορά της μόνωσης σε έναν αγωγό η στοιχείο της εγκατάστασης.
Μηχανικά αίτια
Η φθορά σε ένα υπόγειο καλώδιο κατά την διάρκεια της τοποθέτησης του (πχ μη τήρηση των προδιαγραφών όσον αφορά την δύναμη έλξης η το υλικό επίχωσης), η φθορά ενός εντοιχισμένου η εγκιβωτισμένου καλωδίου κατά την διάρκεια εργασιών διάτρησης, θεμελίωσης, εκσκαφών κτλ, οι κραδασμοί σε μακροχρόνια βάση κατά την λειτουργία μιας συσκευής είναι συνηθισμένες αιτίες μηχανικής φθοράς της μόνωσης και τις περισσότερες φορές η ζημιά δεν είναι ορατή.
Χημικά αίτια
Η επαφή της μόνωσης με λάδια, σκόνη η διαβρωτικά υγρά μειώνει την αποτελεσματικότητά της.
Θερμικά αίτια
Οι πολύ υψηλές η πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μειώνουν επίσης σοβαρά την αποτελεσματικότητα της μόνωσης προξενώντας φθορά στο μονωτικό υλικό. Είναι πολύ συνηθισμένη η περίπτωση φθοράς της μόνωσης καλωδίου που είναι τοποθετημένο δίπλα σε εξοπλισμό που λειτουργεί σε υψηλή θερμοκρασία η σε σημεία και με τρόπο που ευνοείται η διατήρηση της θερμοκρασίας του καλωδίου σε υψηλά επίπεδα.
Περιβαλλοντικά αίτια
Η παρουσία υδρατμών στο χώρο λειτουργίας, η υγρασία του περιβάλλοντος σε κτίρια που δεν χρησιμοποιούνται για πολύ καιρό η ακόμα και η παρουσία τρωκτικών στον χώρο είναι μερικά από τα περιβαλλοντικά αίτια στα οποία οφείλεται η μείωση της αποτελεσματικότητας της μόνωσης.
Η διενέργεια του ελέγχου της αντίστασης μόνωσης είναι μία από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την έκδοση πιστοποιητικού ΔΕΗ και την ηλεκτροδότηση μίας ηλεκτρικής εγκατάστασης Χαμηλής Τάσης σύμφωνα με τα πρότυπα ΕΛΟΤ HD 384 και ΕΛΟΤ HD 60364.
Σε ότι αφορά την μέτρηση της αντίστασης μόνωσης σε καλώδια που τροφοδοτούν εγκαταστάσεις Μέσης Τάσης (20 KV) ισχύουν άλλα πρότυπα και οδηγίες (CENELEC, VDE , IEEE) που καθορίζουν το μέγεθος της τάσης δοκιμής, την μορφή της τάσης δοκιμής (DC, AC), καθώς και την διάρκεια εφαρμογής, ανάλογα με το υλικό της κύριας μόνωσης και το υλικό του εξωτερικού μανδύα (PE, XLPE, PVC κτλ). Σε αυτή την περίπτωση οι δοκιμές γίνονται κατόπιν ειδικής συμφωνίας με τον πελάτη.
Πως θα ελέγξετε τον τεχνικό σας ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ